Ο ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗΣ ΤΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ - ΧΤΑΠΟΔΙ

 

Το χταπόδι είναι ο χαμαιλέων της θάλασσας ή μάλλον ο Πρωτέας της θάλασσας. Οι ξαφνικές αλλαγές χρώματος και σχήματος με τις οποίες προσπαθούν να ξεγελάσουν τους εχθρούς τους ονομάζονται «πρωτεϊκές εκδηλώσεις» : μεταμφιέσεις, χειρονομίες, μιμική, πόζες και στάσεις. Επειδή δεν έχουν όστρακο βρίσκουν την ασφάλειά τους μόνο στη φυγή ή στις μεταμφιέσεις.

Το μυϊκό σύστημα του χταποδιού του δίνει μεγάλη ευκαμψία και του επιτρέπει μια πλατιά επιλογή θέσεων και στάσεων. Οι ισχυροί αυτοί μυς μπορούν όχι μόνο να κάνουν τα πλοκάμια να παίρνουν μια οποιαδήποτε θέση ή να τα μαζεύουν όλα μαζί και να παίρνουν την ακαμψία μια προστατευτικής πανοπλίας. Οι βεντούζες, επίσης μπορούν να λειτουργούν ανεξάρτητα.

Υπάρχει επίσης ένας άλλος αμυντικός μηχανισμός που μπορεί να ονομαστεί «έκθεση χρωμάτων». Αποτελείται από κυματισμούς σκοτεινού χρωματισμού που, αρχίζοντας από το κεφάλι του χταποδιού, περνούν σε όλο το σώμα του και όταν το ζώο στέκεται όρθιο φτάνουν ως τη βάση των πλοκαμιών του. Όταν δε φοβάται παίρνει τη σταχτερή απόχρωση που είναι το συνηθισμένο του χρώμα. Επίσης παίρνει τα διάφορα χρώματα των πραγμάτων πάνω στο βράχο–φύκια, στερεά υλικά–που μπορούν να ποικίλουν από μαυροπράσινα μέχρι σκούρο κόκκινο. Μόλις το χταπόδι ακουμπήσει στην άμμο παίρνει χρώμα πολύ πιο ανοιχτό, σχεδόν άσπρο. Παίρνουν το χρώμα του αντικειμένου που ακουμπούν. Ακόμη, το ζώο που κρύβεται παραμένει απόλυτα ακίνητο για να μην προδώσει την παρουσία του. Τα μικρά χταπόδια αλλάζουν χρώμα πιο γρήγορα και πιο ζωηρά από τα μεγάλα χταπόδια.

Δεν είναι ανάγκη για το χταπόδι να μπορεί να δει πραγματικά τα χρώματα του περιβάλλοντός του για να μπορέσει να τα αναπαράγει. Ένα τυφλό χταπόδι δε δυσκολεύεται να πάρει τα χρώματα του βυθούν όταν τα ακουμπά. Το σώμα ενός χταποδιού, που μόλις πέθανε, μπορεί για κάμποσο χρόνο να αλλάζει χρώματα ανάλογα με το περιβάλλον του.

Τα εκτελεστικά όργανα αυτών των χρωματικών αλλαγών είναι οι χρωματοφόροι, τα χρωμοκύτταρα.