ΙΣΤΟΡΙΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ - ΑΙΓΥΠΤΟΣ

Για να διακρίνεται από τις υπόλοιπες 31 Αλεξάνδρειες έγινε γνωστή ως «Αλεξάνδρεια η εν Αιγύπτω» (λατ. Alexandria ad Aegyptum) και σήμερα ονομάζεται Ισκανταρίγια. Νωρίτερα οι Έλληνες είχαν ιδρύσει μιαν άλλη πόλη στο Δέλτα του Νείλου, τη Ναύκρατη. Ο Μέγας Αλέξανδρος όμως θέλησε να κατασκευάσει τη νέα στις όχθες αδιαφορώντας για την κακή ποιότητα του χώματος και τους κινδύνους του Δέλτα.

Κατά το πέρασμά του από την Αίγυπτο το 333 π.Χ. ο Αλέξανδρος εμπιστεύτηκε τον Έλληνα αρχιτέκτονα Δεινοκράτη τον Ρόδιο για να χτίσει την πόλη βάσει ορθογώνιου πολεοδομικού σχεδίου, με διασταυρούμενες κεντρικές οδούς. Η νέα πόλη περιέβαλε ένα παλιό αιγυπτιακό χωριό (Ρακώτις), το οποίο αργότερα αποτέλεσε το οικιστικό κέντρο των ιθαγενών. Η πόλη άρχισε να ακμάζει, όταν έγινε πρωτεύουσα της Αιγύπτου μετά τον θάνατο του Αλεξάνδρου και κατά τη βασιλεία του Πτολεμαίου Α', γιου του Λάγου και ιδρυτή της δυναστείας των Πτολεμαίων ή Λαγιδών.

Από το πρώτο ήμισυ του 3ου αιώνα π.Χ. η Αλεξάνδρεια στολίζεται με μνημεία και αποκτά σταδιακά τον χαρακτήρα με τον οποίο θα μείνει γνωστή μέχρι το τέλος της Αρχαιότητας: τα Ανάκτορα, το Μουσείο, τη Βιβλιοθήκη, το Σεράπειον (ναός αφιερωμένος στον ελληνοαιγυπτιακό μυστηριακό θεό Σέραπι), το ναό της Ίσιδος, αγορές, το θέατρο και φυσικά ένα από τα επτά θαύματα της Αρχαιότητας, το φάρο του Σώστρατου πάνω στο νησί Φάρος, από όπου πήραν και το όνομά τους οι φάροι.

Για περισσότερο από μία χιλιετία και μέχρι την κατάκτησή της από τους Άραβες το 641, η Αλεξάνδρεια θα παραμείνει η πολιτιστική και διανοητική πρωτεύουσα του ανατολικού μεσογειακού κόσμου, αφού είχε υπάρξει και πολιτική πρωτεύουσα της Αιγύπτου κατά την ελληνιστική εποχή.