ΤΟ ΨΑΡΙ ΚΑΙ ΟΙ ΕΥΕΡΓΕΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ

 

Το ψάρι είναι πολύ θρεπτική τροφή και θα πρέπει να συμπεριλαμβάνεται ανεπιφύλακτα στο διαιτολόγιό μας, τουλάχιστον 2 φορές την εβδομάδα. Η αξία του βρίσκεται στην υψηλή περιεκτικότητα του σε πολλές ευεργετικές ουσίες για τον οργανισμό, με κορυφαία τα γνωστά σε όλους Ω3 λιπαρά οξέα.

Ανάλογα με την ποσότητα λίπους που περιέχουν, τα ψάρια διακρίνονται σε:

• Λευκά ή άπαχα (μπακαλιάρος, γαλέος, γλώσσα, κ.λπ.): το κρέας είναι συγκεντρωμένο στο ήπαρ.
• Παχιά (σολωμός, ρέγκα, σαρδέλα, πέστροφα, σκουμπρί, τόνος, λακέρδα, κ.λπ.): το λίπος είναι διασπαρμένο σ’ όλο το κρέας και το χρώμα τους είναι σκούρο. Είναι πλούσια σε θερμίδες και περιέχουν βιταμίνες A και D.

Οι βιταμίνες Α και D ανήκουν στις λεγόμενες «λιποδιαλυτές βιταμίνες» και βρίσκονται στο συκώτι ορισμένων ψαριών. Η έλλειψη της βιταμίνης Α προκαλεί ατροφία επιθηλιακών κυττάρων και παθολογικά αυξημένη κερατινοποίηση (ξηροφθαλμία), ενώ η βιταμίνη D εμπλέκεται στη φυσιολογική διατήρηση αμινοξέων στο αίμα, από το οποίο συντίθεται οι πρωτεΐνες που βοηθούν στην ανοικοδόμηση των οστών.

Τα θαλασσινά ψάρια είναι καλή πηγή ιωδίου, ενώ μπορούν να προσφέρουν και ασβέστιο σε περίπτωση που τα κόκαλά τους είναι τρυφερά και τρώγονται. Επίσης, διαπιστώνεται ότι η κατανάλωση ψαριών μειώνει τον κίνδυνο της κατάθλιψης, ιδιαίτερα στις γυναίκες. Μελέτη διατροφικών συνηθειών σε δείγμα ενηλίκων καταλήγει ότι όσοι τρώνε ψάρι λιγότερο από μία φορά την εβδομάδα, κινδυνεύουν κατά 31% περισσότερο από ήπια ή σοβαρή κατάθλιψη.

Και βέβαια δεν πρέπει να παραληφθούν οι ευεργετικές ιδιότητες του σολωμού κατά της οστεοπόρωσης, χάρη στην καλσιτινίνη. Πρόκειται για μία ορμόνη που βρίσκεται στον ανθρώπινο οργανισμό και διατηρεί την υγεία των οστών, αλλά με το πέρασμα του χρόνου παύει να δρα αποτελεσματικά κι έτσι τα οστά αρχίζουν να φθείρονται. Η καλσιτινίνη του σολωμού είναι πενήντα φορές πιο ισχυρή από αυτήν του ανθρώπου και αποδεικνύεται ότι η θεραπεία με τη συγκεκριμένη ορμόνη σε γυναίκες που πάσχουν από οστεοπόρωση μειώνει το ρυθμό φθοράς κατά 40%.

Όμως, όπως ήδη αναφέρθηκε, η επιβεβλημένη κατανάλωση ψαριών επικεντρώνεται κυρίως στην παρουσία των Ω3 λιπαρών οξέων. Τα οξέα αυτά είναι πολυακόρεστα λιπαρά οξέα διαφορετικής χημικής σύστασης, με βασικούς εκπροσώπους το ΕΡΑ (εικοσιπενταϊκό οξύ) και το DHA (εικοσιπεντανοϊκό οξύ), τα οποία προέρχονται από τη μετατροπή του λινολεϊκού οξέος μέσα στον οργανισμό του ψαριού. Κατόπιν πολυετών επιστημονικών μελετών με σκοπό τη διερεύνηση της ευεργετικής δράσης των Ω3 λιπαρών οξέων στον οργανισμό, διαπιστώνεται τελικά ότι οι ουσίες αυτές:

• Εμποδίζουν τη δημιουργία αθηρωματικής πλάκας.
• Μειώνουν τη σύνθεση λιποπρωτεϊνών πολύ χαμηλής πυκνότητας από το συκώτι και συμβάλλουν στη γρήγορη απομάκρυνσή τους από τον οργανισμό.
• Μειώνουν την τιμή των τριγλυκεριδίων στο αίμα, αναστέλλοντας πιθανή σύνθεσή τους μέσα στο συκώτι.
• Συμβάλλουν στην αύξηση κατά 5 – 10% της HDL («καλής») χοληστερόλης.
• Είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη του εγκεφάλου των εμβρύων και των νηπίων.
• Συμβάλλουν στην οξύτητα της όρασης, την ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος και τη βελτίωση της ποιότητας του ύπνου των παιδιών.
• Ψάρια πλούσια σε Ω3 λιπαρά οξέα είναι τα λιπαρά ψάρια του κρύου νερού, όπως σκουμπρί, σολωμός, σαρδέλα, πέστροφα, κολιός και ρέγκα.

Αν και τα τελευταία χρόνια έχουν προκύψει σημαντικές ανησυχίες για την ποιότητα των ψαριών που παρέχονται από τα ιχθυοτροφεία λόγω χρήσης παρασιτοκτόνων και αντιβιοτικών, η κατανάλωση ψαριών εξακολουθεί και διατηρείται σε υψηλά επίπεδα. Οι Έλληνες, πάντως, θεωρούμαστε από τους τυχερούς λαούς, καθώς μπορούμε να βρούμε άφθονο φρέσκο ψάρι λόγω της γεωγραφικής μας θέσης.

Συμπερασματικά, τα ψάρια αποτελούν ιδανική τροφή για τον ανθρώπινο οργανισμό, ειδικά σε συνδυασμό με λαχανικά και φρούτα που συνιστούν τη λεγόμενη μεσογειακή διατροφή.